Podaci govore da je Plavsko jezero 1913. godine imalo površinu od 5,4 kilometra kvadratna, a 55 godina kasnije 3,4 kilometra kvadratna. Danas je njegova površina nešto oko dva kvadratna kilometra što samo po sebi govori da će ono još više nestajati ako se ne preduzmu mjere za spas.
Sa ovakvom konstatacijom minulih godina saglašavali su se brojni stručnjaci, ali i pored toga još uvijek se nije pristupilo radovima koji bi doprinijeli da se od daljeg propadanja sačuva ovo najveće ledničko jezero u Crnoj Gori, smješteno ispod visova Prokletija i to na oko 900 metara nadmorske visine. Poznato je da je urađena studija zaštite i revitalizacije Plavskog jezera, zašta je izdvojeno oko 250.000 eura.
Ta studija je dala smjernice zbog čega dolazi do smanjenja površine i dubine Plavskog jezera, te na koji način riješiti taj problem i koliko bi iznosili troškovi predviđenih radova. Prema onome što se dosad moglo čuti, predračunska vrijednost radova zaštite i revitalizacije Plavskog jezera iznosi oko 20 miliona eura. Iz lokalne uprave su godinama upozoravali da Opština Plav nema dovoljno sredstva da krene u realizaciju ovog projekta i da je neophodno da se u u rješavanje problema aktivno uključe nadležni državni organi.Sada ističu da ih ohrabruju najave da je Svjetska banka izrazila spremnost da podrži projekat očuvanja Plavskog jezera.
– Konstantno ukazujemo da se pod hitno moraju preduzimati mjere za spas Plavskog jezera. Dosad država nije na odgovarajući način tretirala ovo pitanje, jer godinama se čeka da se obezbijede sredstva za ove namjene. Međutim, raduje činjenica da je Svjetska banka izrazila spremnost da finansira ovaj projekta od izuzetnoh ekološkog i životnog značaja. Cilj je, kako je najavljeno, da u toku 2026. godine bude preko 20 miliona eura na raspolaganju za čišćenje jezera. Takođe, u toku je projektovanje kanalizacione mreže i postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda, a sredstva za ove namjene tražiće se kroz IPA 3 program – naveli su iz lokalne uprave.
Problem nepostojanje kanalizacione mreže
Stanovnici Plava koji žive u Jezerskoj ulici ukazali su da u ovom dijelu grada, to na potezu koji od zgrade policije vodi prema Vojnom selu, ne postoji odgovarajuća kanalizaciona mreža. Kazali su da su na ovoj lokaciji, poznatoj pod nazivom Ribare, gdje je izgrađeno preko sto stambenih objekata, otpadne vode i fekalije uglavnom usmjerene prema Plavskom jezeru.
– Jednostavno ovdje narod mora nekako da se snalazi kada je u pitanju kanalizaciona mreža. Postoji jedan veliki otvoreni kanal koji iz naselja skuplja otpadne vode i odvodi u jezero. Može se vidjeti da je na taj kanal uključeno dosta kanalizacionih cijevi iz obližnjih kuća. Takođe, iz pojedinih objekta kanalizacija se izliva na otvorene površine. Sve to odaje jednu zaista užasnu sliki i u značajnoj mjeri negativno utiče na samo jezero –navode stanovnici Jezerske ulice.
Stručnjaci ukazuju da se Plavsko jezero smanjuje iz više razloga. Prvo, zbog nanosa mulja koji dolazi iz rijeka Ljuča i Grnčar, potom zbog neuređenog pitanja kanalizacije u naseljima oko Plavskog jezera, ali i zbog neodgovornog ponašanja građana koji svojim aktivnostima utiču da se jezero smanjuje.U stručnim analizama se navodi da bi planirani radovi na zaštiti Plavskog jezera podrazumijevali postavljanje barijera na rijekama Ljuča i Grnčar. Te barijeri bi zaustavljale mulj koji iz njih dolazi u Plavsko jezero. Radovi bi, takođe, podrazumijevali i uklanjanje već postojećeg mulja i rješavanje problema otpadnih i kanalizacionih voda i ševara koji je izrastao na jezerskoj površini.
Iz Mreže nevladinih organizacija Plava tvrde da bi se sva ulaganja oko zaštite jezera kroz brojne aktivnosti i turističku valorizaciju raspoloživih resursa brzo vratila.
– U saznanju smo da je Svjetska banka izrazila spremnost da finansira projekta revitalizacije Plavskog jezera.To nas sve jako raduje. Zato upućujemo apel Vladi da preduzme odgovarajuće mjere kako bi što prije došlo do planiranih radova i kkao bi se konačno krenulo u spašavanje jezara koje je potpuno ugroženo zbog niza negativnih faktora. Nadležni moraju da znaju da prirodni potencijali, poput Plavskog jezera, treba da budu glavni oslonac razvoja ne samo Plava, nego i čitavog sjevera države. To znači da bi sredstva uložena za očuvanje jezera bila brzo vraćena kroz osmišljavanje dodatnih sadržaja koji bi privukli još veći broj turista kojih je iz godine u godinu sve više na području ove opštine – istakli su iz Mreže NVO Plava.
