TEHNOLOŠKA REVOLUCIJA
Kompjuter sa ugrađenim ekranom i mišem, otkriven je svijetu u visokobudžetnoj reklami za Superboul, koju je režirao ser Ridli Skot, januara 1984. godine. „Eplov“ prvi „Mekintoš“ koji je napravio revoluciju u personalnim računarima puni 40 godina i još radi.
Personalni računar kompanije „Epl“ nazvan Mekintoš, pojavio se u prodaji 24. januara 1984. godine, dva dana nakon što ga je svijetu predstavio poznati britanski reditelj ser Ridli Skot u visokobudžetnoj reklami za Superboul, piše Portal RTS-a.
Reklama, koja se poziva na distopijski roman Džordža Orvela 1984. godine i sama se smatrala prekretnicom u reklamiranju – kasnije je „Eplov“ tadašnji marketinški guru Ridžis Mekena opisao kao „uspješniju od samog Meka”.
Macintosh turns 40 today!
Magazine spread from 1984: pic.twitter.com/OD93gPSJiO— Basic Apple Guy (@BasicAppleGuy) January 24, 2024
U reklamnom spotu u glavnoj ulozi je britanska atletičarka Anja Mejdžor koja baca čekić u ekran glavnog antagoniste knjige, Velikog brata. Reklama se završava sloganom: „Epl će 24. januara predstaviti Mekintoš. I vidjećete zašto 1984. godine neće biti kao ‘1984’.“
Ron Gatman, pronalazač, preduzetnik u zdravstvu i tehnologiji i vanredni profesor Univerziteta Stenford, kaže da je „legendarni“ video tačno nagovijestio promjenu koju će nova mašina donijeti.
„To je bio simbol preokretanja ere proizvodnje računara ‘Velikog brata’ koji je bio funkcionalniji i fokusiran za poslovno upravljanje u Mekintoš koji je okrenut potrošačima, jednostavan za korišćenje i lijepo dizajniran“, rekao profesor za Skaj njuz.
„Epl je izvukao štrebere iza kulisa – inženjere i dizajnere – čineći ih rok zvijezdama koje su stvorile novu paradigmu partnerskog računarstva i divne korisničke interakcije.“
Iako se visokobudžetna reklama za promociju računara smatrala ogromnim uspjehom, računar bi i sam po sebi bio revolucionaran.
Njegov najznačajniji razvoj bio je udaljavanje od tradicionalnog interfejsa komandne linije blokovanog teksta u korist grafičkog interfejsa logotipa i ikona koji i danas vidimo.
Doktor Robert Džouns, stručnjak za tehnologiju i analitičar podataka za tehnološku firmu „Haker“, rekao je za Skaj njuz: „Pre Meka, većina ličnih računara je i dalje zahtijevala kucanje kodova i komandi kako bi se bilo šta uradilo.“
„Samo pravi tehnički geniji su to mogli da shvate. Ali Mek je sve to promijenio svojim grafičkim korisničkim interfejsom i mišem. Obični ljudi su mogli da koriste računar samo klikom na ikone. Na mnogo načina, rekao bih da je Mek proizvod koji je prvi zaista uveo digitalni život u mejnstrim. Čak i četiri decenije kasnije, još možete svuda da vidite uticaj Meka po tome kako danas koristimo tehnologiju“, zaključuje Džouns.
Skot Bordoni, glavni operativni direktor u tehnološkoj firmi „Sink“, smatra da je Mek „postavio nove standarde u dizajnu i tehnologiji prilagođene korisniku“.
„Njegov uticaj na komunikaciju, kreativnost i razmjenu informacija je neosporan“, ističe Bordoni.
Mekintoš 128K pojavio se po cijeni od 2.495 dolara – što bi danas bilo oko 7.500 dolara – imao je ugrađen ekran i miša i 128 kb memorije – samo djelić onoga što imaju današnji uređaji.
Međutim, uprkos visokoj cijeni i ideji da personalni računari budu relativno nov koncept, Mekintoš je odmah postao hit, i za prva četiri mjeseca je prodato 70.000 računara.
Bio je to prvi komercijalno uspješan lični računar koji je koristio grafički korisnički interfejs, ideju koju je prvobitno razvio glavni dizajner Džef Raskin, u okviru projekta „Epl Liza“ – nazvanog po ćerki suosnivača Stiva Džobsa.
Međutim, Džobs je izbačen sa projekta zbog sukoba u timu, što ga je navelo da pređe na projekat Mekintoš, koji se na kraju pokazao uspješnijim proizvodom.
Uspeh Mekintoša je suprotstavio „Epl“ „Aj-Bi-Emu – dominantnoj sili na tržištu u to vrijeme – i pogurao kompaniju i Džobsa na put ka daljim inovacijama, kao što je ajfon.
I dok su se današnji Mek računari udaljili od glomaznih kockastih bijelih desktop računara iz osamdesetih i devedesetih, oni i dalje žive, u obliku mnogo moćnijih i modernijih laptopova.
Danas je Mek 128K – tako nazvan jer je došao sa 128 kb RAM memorije – muzejski eksponat. „Epl“ je prestao da proizvodi računare u oktobru 1985. godine i prekinuo je softversku podršku za njih 1998. godine. Ali nekolicina nepokolebljivih fanova i danas koristi svoje Mek 128K računare – iako ne bez frustracija.
Čak i sa svojom malom memorijom, bez modema ili mogućnosti povezivanja na internet, i rudimentarnom grafikom, postoji zajednica strastvenih obožavalaca koji uživaju u proučavanju ovog naizgled drevnog hardvera.
