Prema prvim planovima, ETIAS je trebalo da postane operativan već u januaru, zatim je prolongiran za maj 2023. godine, ali se sada očekuje da primjena tog sistema startuje u novembru sljedeće godine, što je objavljeno i na zvaničnoj stranici Evropske unije.
Onlajn formular za prijavu podnosiće se na zvaničnoj ETIAS veb stranici ili mobilnoj aplikaciji, koje će biti pokrenute kada ETIAS postane operativan. Prijavu bi trebalo popuniti najkasnije 96 sati prije datuma putovanja, a u njoj je potrebno navesti adresu e-pošte, zatim podatke o pasošu, kao i lične podatke.
Posljednji korak je plaćanje naknade za prijavu putem kreditne ili debitne kartice. Naknada za prijavu iznosiće sedam eura za sve podnosioce zahtjeva koji su stariji od 18, a mlađi od 70 godina. Naknada u iznosu od sedam eura naplaćuje se prilikom podnošenja prijave i to je jedina naknada koju je neophodno platiti. Maloljetnici i lica starija od 70 godina dobiće ETIAS besplatno.
Procijenjeno je da će proces prijave trajati oko deset minuta, a odobrenje bi trebalo da se dobije u roku od nekoliko minuta od trenutka podnošenja prijave. Dobijeno odobrenje važiće tri godine i u tom periodu broj putovanja u zemlje EU nije ograničen. Uz ETIAS, građani Crne Gore moći će da ostanu u Evropskoj uniji najviše 90 dana u periodu od 180 dana.
U kojim sve slučajevima zahtjev može biti odbijen
Kako se navodi na stranici schengenvisainfo.com, malo je vjerovatno da će građanima Srbije biti odbijen zahtjev za ulazak u Evropsku uniju kada ETIAS bude pokrenut.
Ipak, prijava za ETIAS mogla bi biti odbijena ukoliko podnosilac ima kriminalnu prošlost, predstavlja opasnost za društvo ili se nalazi na listi za praćenje putovanja u vezi sa osumnjičenim teroristima. Takođe, razlog za odbijanje može biti i davanje lažnih informacija tokom prijave, kao i putovanje iz oblasti sa epidemijom/pandemijom, zbog čega podnosilac prijave može predstavljati opasnost po javno zdravlje.
Državljani Crne Gore će tako od novembra 2023. morati da imaju ETIAS za ulazak u sljedećih 30 zemalja: Austriju, Belgiju, Bugarsku, Hrvatsku, Kipar, Češku, Dansku, Estoniju, Finsku, Francusku, Njemačku, Grčku, Mađarsku, Island, Italiju, Letoniju, Lihtenštajn, Litvaniju, Luksemburg, Maltu, Holandiju, Norvešku, Poljsku, Portugal, Rumuniju, Slovačku, Sloveniju, Španiju, Švedsku i Švajcarsku. Shodno tome, građanima Crne Gore će biti potreban ETIAS i da bi posjetili sljedeće evropske mikrodržave sa otvorenim granicama: Monako (preko Francuske), San Marino (preko Italije) i Vatikan (preko Italije).
Slična praksa već postoji u SAD, Kanadi i Australiji, dok sama ideja o uvođenju ETIAS odobrenja datira još od 2016. godine. Sistem bi trebalo da doprinese smanjenju aktuelnih bezbjednosnih, zdravstvenih i migratornih rizika, a odnosi se na 63 države koje nisu članice Evropske unije, ali čiji građani mogu da putuju bez viza u šengensku zonu.
