Građani koji imaju izgrađene bespravne objekte moraće u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu novog zakona da pokrenu postupak upisa u katastarsku evidenciju, a ako to ne urade, biće donijeto rješenje o rušenju
Građani koji imaju izgrađenje bespravne objekte na privatnom ili državnom zemljištu moraće u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu novog Zakona o legalizaciji bespravnih objekata da pokrenu postupak upisa u katastarsku evidenciju, a ako to ne urade u zakonskom roku, biće donijeto rješenje o rušenju. Plaćanje legalizacije za objekte osnovnog stanovanja biće omogućeno u mjesečnim ratama na period do 30 godina (360 rata). Za sve ostale objekte legalizacija se može platiti na period od 15 godina (180 rata).
To su najvažnije novina koju sadrži Nacrtu zakona o legalizaciji bespravnih objekata koji je Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma stavilo na javnu raspravu uz još dva nacrta zakona o planiranju prostora i o izgradnji objekata. Javna rasprava traje 40 dana, odnosno, do 27. juna. Do sada je oblast koju tretiraju ova tri nova zakona bila uređena jedinstvenim Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata.
Od dana kada novi Zakon o legalizaciji bude stupio na snagu, ovo pitanje mora se završiti u roku od pet godina. Problem legalizacije je pokrenut 2017. godine kroz važeći jedinstveni zakon, ali ni nakon pet godina nije riješeno jer je bilo definisano da postupak legalizacije zavisi od rješenja iz Plana generalne regulacije (PGR) koji do danas nije urađen.
Prema novom Nacrtu zakona o legalizaciji, građani koji imaju nelegalno sagrađen objekat plaćaće naknadu za urbanu sanaciju koju određuje opština na čijoj se teritoriji taj objekat nalazi.
“Iznos te naknade utvrđuje se u zavisnosti od zone, stepena opremljenosti građevinskog zemljišta, prosječnih troškova opremanja građevinskog zemljišta, troškova mjera urbane sanacije prostora devastiranih bespravnom gradnjom, načina plaćanja utvrđenog iznosa naknade i vrste i namjene objekta. Ova naknada se dodatno uvećava za 20 osto za objekte izgrađene na zemljištu u svojini države, odnosno zemljištu na kome svojinska ovlašćenja vrši opština”, navedeno je u Nacrtu zakona o legalizaciji.
Umanjenje naknade
Precizirano je i da opština može za 20 odsto da umanji naknadu za urbanu sanaciju i to do 20 odsto za nelegalni objekat osnovnog stanovanja, kao i za objekat čiji vlasnik ili član porodičnog domaćinstva ima prioritet u ostvarivanju prava na stambenu podršku/socijalno stanovanje u skladu sa zakonom kojim se uređuju uslovi i način ostvarivanja prava na stambenu podršku/socijalno stanovanje do 80%.U tu kategoriju spadaju samohrani roditelji i staratelji, osobe sa invaliditetom, mladi koji su bili djeca bez roditeljskog staranja, porodice sa djecom sa smetnjama u razvoju, pripadnici romske i egipćanske populacije.
“Naknada za objekte osnovnog stanovanja plaća se u jednakim mjesečnim ratama, navedenim u zahtjevu vlasnika bespravnog objekta, a najviše u 360 mjesečnih rata, a za ostale bespravne objekte, plaća se u jednakim mjesečnim ratama, navedenim u zahtjevu vlasnika bespravnog objekta, a najviše u 180 mjesečnih rata”, precizirano je u nacrtu zakona.
Za legalizaciju bespravnih objekata u primorskim opštinama obračunava se i naplaćuje posebna naknada, u skladu sa zakonom koji uređuje regionalno vodosnabdijevanje primorja. Ta naknada se plaća u najviše 36 jednakih mjesečnih rata.
Građani koji ne podnesu zahtjev za legalizaciju, kojima je legalizacija odbijena, čiji izgled objekata nije usklađen sa smjernicama planskog dokumenta, odnosno smjernicama glavnog državnog arhitekte, koji nijesu pokrenuli postupak upisa objekta u katastar nepokretnosti i za koji je donijeto rješenje o uklanjaju objekta, moraće da plate opštini godišnju naknadu za korišćenje prostora dok se objekat ne ukloni.
Rok za legalizaciju pet godina
“Godišnja naknada za korišćenje prostora po metru kvadratnom bruto površine bespravnog objekta, u zavisnosti od zone u kojoj se objekat nalazi, može iznositi od 0,5% do dva odsto prosječne cijene građenja metra kvadratnog novoizgrađenog stambenog objekta u Crnoj Gori koju objavljuje Monstat, za godinu koja prethodi godini za koju se naknada utvrđuje”, definisano je nacrtom zakona koji je pripremi resor ministarke Ane Novaković Đurović.
Opštine će u roku od godinu kada zakon stupi na snagu morati da utvrde listu bespravnih objekata za koje će se plaćati naknada o kroišćenju prostora do dana njihovog rušenja.
Lokalne vlasti moraće da novac koji dobiju od naknada za urbanu sanaciju i za korišćenje prostora da koriste isključivo za koristi za namjene planirane programom urbane sanacije i za obezbjeđivanje alternativnog smještaja, u skladu sa ovim zakonom.
Predviđeno je i da Vlada osnuje posebnu Agenciju koja će ispatiti posao legalizacije koji se mora završiti u roku od pet godina. Nakon isteka tog perioda, neće postojati mogućnost legalizacije bespravnih objekata.
Resorno ministarstvo prvobitno je tri nacrta najavilo za javnu raspravu u decembru prošle godine, a što se nije desilo.
Alternativni smještaj za rušenje osnovnog objekta stanovanja
U slučaju uklanjanja bespravnog objekta osnovnog stanovanja, opština će vlasniku i članovima njegovog porodičnog domaćinstva obezbijedi alternativni smještaj.
“Alternativni smještaj obezbjeđuje se kao privremeni smještaj, davanjem stana u zakup, davanjem naknade za zakupninu i na drugi način, u skladu sa opštinskim propisom, piše u Nacrtu zakona.
Opština će imati mogućnost da trajno riješiti stambeno pitanje vlasniku bespravnog objekta tako što će mu dati novac za kupovinu građevinskog materijala za izgradnju objekta.
Od legalizacije je moguće prihodovati do 150 miliona
Prema podacima resornog ministarstva iz prethodnog perioda broj neformalnih objekata iznosi oko 60.000.
“Do sada je donijeto oko 2722 rješenja o legalizaciji, a naplaćeno je oko pet miliona eura prihoda od naknade za urbanu sanaciju. Iz navedenog proizilazi da će se na nivou Crne Gore od procesa legalizacije prikupiti prihodi od najmanje 150 miliona eura, ako uzmemo da je broj bespravnih objekata 60 000”, piše u dokumentima ministarstva koja su na javnoj raspravi.
