Šef države nije dobio obavještenje da sudija Šćepanović krajem maja, prema Zakonu o PIO, stiče uslove za penziju. To bi moglo da znači da je Ustavni sud zaboravio obavezu, da tumači penzionisanje po Zakon o radu ili da čeka epilog inicijative ministra pravde o podizanju granice za penzionisanje sudija. Prilikom utvrđivanja da li je sudija ispunio uslove za starosnu penziju primjenjuje se isključivo Zakon o PIO. Svaka druga interpretacija je širenje magle da bi se zadržale fotelje, poručuje Momo Koprivica
Predsjednik Crne Gore Jakov Milatović još nije od Ustavnog suda dobio obavještenje da sudija Budimir Šćepanović krajem maja stiče uslove za penziju kako bi pokrenuo proceduru izbora njegovog nasljednika, što mu po Ustavu pripada.
Šćepanović, prema izmjenama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (PIO), koje su stupile na snagu u januaru, 31. maja stiče uslove za penziju jer tada puni 65 godina.
Zbog toga je Ustavni sud, po zakonu o toj instituciji, bio u obavezi da šest mjeseci prije ispunjenja uslova za penziju obavijesti o tome onoga ko je predložio izbor Šćepanovića – šefa države. Šćepanović je za sudiju izabran u decembru 2013. godine na predlog tadašnjeg predsjednika Filipa Vujanovića.
“Vijestima” je Milatovićev kabinet juče saopštio da takvo obavještenje od Ustavnog suda nisu dobili do 8. februara. Ustavni sud nije odgovorio “Vijestima” u vezi sa tim da li su obavijestili predsjednika, ako jesu – kad, te ako nisu – zašto.
To što Milatoviću nije stigao dopis moglo bi da znači nekoliko stvari: da je Ustavni sud zaboravio svoju obavezu; da, kao u nekim ranijim slučajevima, tumači penzionisanje po Zakonu o radu, a ne aktu o PIO; da čeka epilog inicijative ministra pravde Andreja Milovića o podizanju granice za penzionisaje sudija Ustavnog suda.
Zakonom o radu propisano je da radni odnos po sili zakona prestaje kad zaposleni navrši 66 godina života, dok u Zakonu o PIO piše da “osiguranik stiče pravo na starosnu penziju kad navrši 65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja”. Treći akt koji se bavi pitanjem prestanka radnog odnosa je Zakon o državnim službenicima i namještenicima, kojim je propisano da službeniku, odnosno namješteniku radni odnos prestaje po sili zakona kad navrši 67 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja.
Sporenja pravnika o tome po kom zakonu bi trebalo da se penzionišu sudije Ustavnog suda, traju nekoliko godina.
Potpredsjednik Vlade Momo Koprivica (Demokrate) ocijenio je za “Vijesti” da se prilikom utvrđivanja da li je sudija ispunio uslove za starosnu penziju primjenjuje isključivo Zakon o PIO. Kaže da svaka druga interpretacija nije pravna, već “širenje magle da bi se mimo Ustava i zakona zadržale fotelje”.
“Ta pravna dovijanja potiču od 2020. godine, kad smo pokrenuli priču o deblokadi primjene člana 121 Ustava, kojim je eksplicitno propisano da sudiji prestaje funkcije, pored ostalog, i kad ispuni uslove za ostvarivanje prava na starosnu penziju. Kako za sudije, tako i za sudije Ustavnog suda, ustavna norma je jasna i ona predstavlja ispunjenje formalnog uslova potrebnog da bi u skladu s Ustavom sudiji prestala funkcija. U ovom slučaju, Ustav vezuje prestanak funkcije za uslove za starosnu penziju, a ti uslovi su definisani, što je i zdravom razumu jedino prihvatljivo, isključivo Zakonom o PIO”, istakao je, dodajući da je to predmet i smisao Zakona o PIO.
Koprivica navodi da javna funkcija nije isto što i radni odnos, i objašnjava da sudije vrše javnu funkciju, i da nisu radnici, već javni funkcioneri države.
“Da su radnici, oni, na primjer, ne bi mogli suditi u sporovima u kojima se pojavljuje država. Još je 1987. Ustavni sud Jugoslavije jasno napravio razliku između radnika i javnog funkcionera, javne funkcije i radnog odnosa, ali, nažalost, pojedini kvazi-tumači ne mogu da dobace do tog nivoa. Takođe, javna funkcija nije stečeno pravo. Nažalost, u posrnulom sistemu vrijednosti moglo se čuti i suprotno mišljenje”, podvlači on.
Za razliku od slučaja sudije Šćepanovića, Ustavni sud je sredinom decembra prošle godine obavijestio u propisanom roku predlagača, parlament, da predsjednik tog suda Milorad Gogić 27. maja stiče uslov za penzionisanje. Sud, odnosno Šćepanović, koji je tada bio predsjednik, u dopisu se poziva na Zakon o radu (član 164 stav 1), kojim je propisano da radni odnos po sili zakona prestaje kad zaposleni navrši 66 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja.
“Vijesti” su Ustavnom sudu uputile pitanja zašto se poziva na Zakon o radu, a ne na Zakon o PIO, te da li to znači da je ta institucija zauzela stav da će se sudije ubuduće, prilikom sticanja uslova za penziju, pozivati na akt o radu.
Prema nezvaničnim saznanjima “Vijesti”, na taj zakon mogao bi se pozvati Šćepanović, ali i sutkinja Dragana Đuranović koja u decembru, prema Zakonu o PIO, stiče uslove za penziju.
