Za projekte multinacionalnih zajednica izdvojeno 550.125 eura, bošnjačke 448.250, srpske 277.300, romske 136.350, albanske 92.800, muslimanske 40.300, hrvatske 36.200 eura
Fond za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava izdvojio je prošle godine 1,59 miliona eura za finansiranje projekata – 180 hiljada eura više nego 2023.
Od ukupnog iznosa, gotovo trećina pripala je multinacionalnim zajednicama, a ove godine je novac dobila i makedonska – pokazuje izvještaj o radu Fonda za 2024, koji je dostavljen Skupštini Crne Gore na razmatranje.
Makedonska zajednica, prema izvještajima Fonda objavljenim na sajtu parlamenta, nije dobijala novac u posljednjoj deceniji. Međutim, organizacije makedonske zajednice konkurišu za sredstva Fonda tek posljednjih nekoliko godina.
Prema popisu stanovništva iz 2023, u Crnoj Gori žive 834 Makedonca. Crna Gora, prema istim podacima, ima 623.633 stanovnika, od čega se 41,1 odsto izjasnilo kao Crnogorci, 32,9 odsto kao Srbi, 9,45 odsto kao Bošnjaci, 4,97 kao Albanci, dva odsto Rusi i 1,6 odsto kao Muslimani.
U prošloj godini, Fond je finansirao ukupno 221 projekat, a u 2023 – 209. Novac se dodjeljuju za projekte čiji je cilj “očuvanje i razvoj nacionalnih, odnosno etničkih posebnosti pripadnika manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica”.
U izvještaju za prošlu godinu navodi se da je za projekte multinacionalnih zajednica izdvojeno 550.125 eura, bošnjačke 448.250, srpske 277.300, romske 136.350, albanske 92.800, muslimanske 40.300, te hrvatske 36.200 eura. Makedonskoj zajednici Fond je prošle godine dodijelio 9.800 eura. Radi se o projektu ‘’Materijalno i nematerijalno kulturno nasljeđe Makedonaca u Crnoj Gori’’, čiji je nosilac Nevladino udruženje “Vardar-MKD” iz Podgorice.
Pojedinačno najviše novca, 23,5 hiljada eura, dobila je nevladina organizacija (NVO) Građanska alijansa za projekat ‘’Zajedno za osnaživanje kulture tolerancije i ravnopravnosti’’.
Srpsko narodno vijeće dobilo je 22,5 hiljada eura za audio serijal ‘’Srpska savremena književnost u Crnoj Gori’’, a NVO ‘’Bisernica’’ 22,4 hiljade eura za projekat ‘’Manifestacije srpskih pjevačkih društava’’.
Za magazin ‘’Srpske novine’’ Srpskog informativno-kulturnog kluba ‘’Sveti Sava’’ Podgorica opredijeljeno je 21,55 hiljada eura, a toliko je dobila i Srpska književna zadruga za projekat ‘’Izdavačka djelatnost’’.
“S-Mediji Podgorica” su za produkciju srpskog radija “Ćirilica” dobili 21,5 hiljada eura, a NVO “Kulturna scena” 20.450 eura za projekat ‘’Srpska kulturna scena u Crnoj Gori i regionu’’.
“Konferencija srpskih nacionalnih organizacija iz zemalja regiona Podgorica” dobila je 20 hiljada eura za ‘’Akadamske tribine’’, a po 19,6 hiljada eura Društvo srpskih domaćina Crne Gore za projekat ‘’Obilježavanje srpskih nacionalnih praznika u Crnoj Gori’’ i Srpsko kulturno društvo ‘’Vuk’’ za audio-serijal ‘’Srpske crkve i manastiri u Crnoj Gori’’.
Nevladina organizacija ‘’Mladi Romi Podgorice’’ dobila je 18,6 hiljada eura za projekat ‘’Zvuci tišine: Očuvanje romske pisane tradicije’’.
Najviše projekata podržano je u Podgorici (64), Rožajama (50), Bijelom Polju (34) i Tuzima (23).
Troje odustalo od projekta
Na javni konkurs, koji je raspisan u septembru prošle godine, stiglo je 385 prijava, od kojih su odobrene 221, a odbijene 164.
Pravna lica prijavila su 100 projekata, a fizička 285.
U izvještaju je navedeno da od ukupnog broja pravnih i fizičkih lica kojima su opredjeljena sredstva, njih troje nije potpisalo ugovore o finansiranju projekta.
Ugovor nije potpisao Danilo Vuković (za projekat “Pjesma tolerancije i zajedništva” za koji je opredjeljen iznos od 3.000 eura) koji je odustao, kako je navedeno, iz ličnih razloga. Safet Demiri (za projekat “Ljudska prava” za koji je opredjeljeno 2.400 eura) odustao je ‘’iz objektivnih razloga’’, dok se Svetlana Radenović (za projekat “Tradicionalna arhitektura Srpske pravoslavne crkve” za koji je opredjeljen iznos od 8.600 eura) ‘’nije odazvala na zakazane termine za potpisivanje ugovora o finansiranju projekta’’.
’’Sredstva od ova tri nezaključena ugovora, u ukupnom iznosu od 14.000 eura, vraćena su državnom trezoru’’, navodi se u izvještaju Fonda.
Na Odluku o raspodjeli sredstava za 2024. podnijeto je 28 žalbi, ali ih je Upravni odbor Fonda odbio kao neosnovane.
Zbog žalbi je 2023. godine bila dovedena u pitanje raspodjela novca.
Upravni odbor Fonda je tada odlučio da poništi konkurs, a potom i odluku o raspodjeli novca za projekte, zbog čega je postojala velika mogućnost da sredstva budu vraćena o budžet. Da se to desilo, novac bi bio isplaćen iz budžeta za 2024. godinu.
Međutim, komisija za vrednovanje projekata nije postupila po nalozima Upravnog odbora, koji je bio prihvatio žalbe dijela aplikanata na odluku o raspodjeli novca, pa je donijeta nova odluka o raspodjeli, koja je bila ista kao i prethodna, odnosno da za 209 projekata bude isplaćeno 1.409.880 eura.
Na konkursu ne mogu učestvovati savjeti manjinskih naroda
Prema Zakonu o manjinskim pravima i slobodama, pravo učešća na javnom konkursu za raspodjelu sredstava Fonda imaju nevladine organizacije, pravna i fizička lica, čije su djelatnosti, odnosno aktivnosti, usmjerene na očuvanje i razvoj manjinskih prava, nacionalnih, odnosno etničkih posebnosti manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica i njihovih pripadnika u oblasti nacionalnog, etničkog, kulturnog, jezičkog i vjerskog identiteta.
Na konkursu nemaju pravo da učestvuju savjeti manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica, niti nevladine organizacije, pravna i fizička lica, kojima su u toku kalendarske godine, odlukom Fonda, finansirana dva projekta ili jedan projekat u iznosu od pet odsto od ukupno opredijeljenih sredstava za finansiranje projekata.
