Centar za građansko obrazovanje (CGO) saopštio je da je dobio informacije od Agencije za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama (AZLP) koje se odnose na izvršene nadzore kod podnosilaca kandidatura za posljednje predsjedničke izbore.
Ovi nadzori inicirani su od strane CGO-a zbog sumnji u zakonitost prikupljanja potpisa podrške neophodnih za potvrđivanje predsjedničke kandidature od strane Državne izborne komisije (DIK).
Iz CGO navode da su ovi nadzore inicirali neposredno nakon potvrđivanja kandidatura za predsjedničke izbore u martu 2023. godine. I pored, kako su naveli, blagovremene inicijative, nadzori nisu uspješno sprovedeni kod svih sedam kandidata, ni nakon gotovo pet mjeseci od prvog kruga izbora.
„Naime, iz AZLP-a navode da nadzor nije bilo moguće izvršiti kod predsjedničkog kandidata Jovana Radulovića, javnosti poznatijeg kao Jodžira. Radulović nije dostavio pisano izjašnjenje na okolnosti u vezi načina i postupka obrade podataka, istovremeno odbijajući da odgovori na telefonske pozive kontrolora AZLP-a. Prikupljanje potpisa podrške od strane kandidata Radulovića bilo je u fokusu javnosti uoči izbora, a s obzirom da su isti prikupljani i putem društvenih mreža, te da je veliki broj građana/ki naknadno prijavio zloupotrebu ličnih podataka od strane ovog kandidata, zbog čega su pokrenuti i odgovarajući postupci pred tužilaštvom. Shodno izvještaju o troškovima kampanje, dostavljenom Agenciji za sprječavanje korupcije (ASK), Radulović je za potrebe kampanje iz budžeta dobio 25.379 eura, od čega je potrošio svega 485 eura. Ovaj podatak, uz činjenicu da postoji očigledno izbjegavanje nadzora, mora dodatno motivisati nadležne organe da utvrde da li su potpisi prikupljeni nezakonito i da li je Radulović nezakonito stekao uslove za potvrđivanje kandidature, ali i kasniju imovinsku korist“, navodi se u saopštenju.
Određene nepravilnosti, čije je otklanjanje naloženo, dodaju, konstatovane su i kod drugih kandidata.
„Demokratska Crna Gora (DCG), čiji je kandidat bio Aleksa Bečić, nije imala sačinjen Plan zaštite posebnih kategorija ličnih podataka, što nije posjedovala ni Demokratska partija socijalista (DPS), čiji je kandidat bio Milo Đukanović. Dodatno, DPS nije imao ni Pravila o zaštiti ličnih podataka, akt o imenovanju lica odgovornih za zaštitu podataka, kao ni evidenciju zbirke ličnih podataka. Interna pravila o zaštiti ličnih podataka, plan zaštite i evidenciju zbirke ličnih podataka nije posjedovala ni Socijaldemokratska partija (SDP), čija je kandidatkinja bila Draginja Vuksanović Stanković, dok je Pokretu Evropa sad (PES), čiji je kandidat aktuelni predsjednik Crne Gore, Jakov Milatović, nedostajao plan zaštite ličnih podataka i evidencija zbirke ličnih podataka“.
Iz CGO navode da jedini politički subjekti kod kojih nije utvrđeno postojanje nepravilnosti jesu Nova srpska demokratija (NSD), čiji je kandidat bio Andrija Mandić, kao i Ujedinjena Crna Gora (UCG), čiji je kandidat bio Goran Danilović.
„Ipak, čudi to što AZLP kod jednog od ovih subjekata nije našla za sporno posjedovanje kopija obrazaca sa datim potpisima podrške, što bi u kontekstu Zakona o zaštiti ličnih podataka predstavljalo prekomjernu obradu ličnih podataka, a koji su u ovom slučaju posebno osjetljivi“.
U CGO očekuju od tužilaštva da do kraja istraži sve slučajeve prijavljenih zloupotreba ličnih podataka od strane političkih subjekata i pojedinaca koji su učestvovali na ovim izborima, a u čemu im mogu biti korisni i nalazi AZLP-a.
„Istovremeno, CGO podsjeća na potrebu za izmjenom normativnog okvira koji uređuje postupak prikupljanja potpisa podrške, koji je u isključivoj nadležnosti DIK-a, ali i na potrebu za reformom izbornog zakonodavstva koja mora biti prioritet novog skupštinskog saziva, a upravo u cilju sprječavanja ovih i sličnih zloupotreba koje već tradicionalno prate izborne postupke u Crnoj Gori“, piše u saopštenju.
