Krajem marta ističe petogodišnji rok za zamjenu ličnih karata, Skupštini upućen predlog da se taj rok produži.
Aktuelni Zakon propisuje rok od pet godina za zamjenu starih ličnih karata, pa to znači da su svi građani u obavezi da zahtjev za novu ličnu podnesu do kraja marta
Pet godina od početka izdavanja nove, elektronske lične karte, Skupštini Crne Gore upućen je predlog da se rok za zamjenu starih dokumenata, kraj marta, pomjeri za još šest mjeseci.
Poslanici Duško Stjepović (Demokrate) i Miodrag Laković (Evropa sad) uputili su juče predsjedniku Skupštine Andriji Mandiću Predlog zakona o izmjeni zakona o ličnoj karti, prema kojem se produžava rok za zamjenu lične karte do kraja septembra:
“Lične karte izdate u skladu sa Zakonom o ličnoj karti (Službeni list Crne Gore broj 12/07, 73/10, 28/11, 50/12, 10/14) mogu se upotrebljavati do isteka roka njihovog važenja, a najkasnije do 30. septembra 2025. godine”, izmjena je koju su predložili Stjepović i Laković.
Izdavanje nove lične karte predviđeno je Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o ličnoj karti iz 2019. godine. Na osnovu zakona, trebalo je da Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) sa izdavanjem tog dokumenta počne 30. marta 2020, ali je to odloženo do početka ljeta iste godine, zbog mjera u cilju sprečavanja širenja epidemije koronavirusa.
Zakon, takođe, propisuje rok od pet godina za zamjenu starih ličnih karata, pa to znači da su svi građani u obavezi da zahtjev za novu ličnu podnesu do kraja marta.
Stjepović i Laković, u obrazloženju za izmjenu zakona, pored ostalog, navode da je taj rok neophodno produžiti, jer “značajan broj građana” to nije učinio u propisanom roku:
“Imajući u vidu rok zamjenu ličnih karata izdatih prije početka primjene Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o ličnoj karti, odnosno izdatih prije 30. marta 2020. godine, ističe 30. marta 2025. godine, a s obzirom na to da značajan broj građana nije izvršio zamjenu trenutno važećih ličnih karata elektronskim ličnim kartama u propisanom roku, neophodno je produžiti navedeni period za zamjenu ličnih karata, kako bi se izbjegle administrativne prepreke i građanima osiguralo nesmetano ostvarivanje prava i obaveza”, navode oni u obrazloženju.
Kako su dodali, produžavanjem roka, “građanima se omogućava dodatno vrijeme za zamjenu ličnih karata”:
“Čime se smanjuje rizik od eventualnih pravnih posljedica koje mogu nastati usljed isteka trenutno važećih ličnih karata. Takođe, ova izmjena zakona doprinosi efikasnijem radu nadležnih državnih organa, sprečavajući stvaranje administrativnih gužvi i doprinoseći kontinuitetu u izdavanju ličnih karata, na način koji odgovara potrebama građana i tehničkim kapacitetima nadležnog organa”, naveli su Stjepović i Laković u predlogu koji je dostavljen Skupštini.
Iz Ministarstva unutrašnjih poslova, kojim rukovodi Danilo Šaranović (Demokrate) nedavno su “Vijestima” rekli da je rok koji je predviđen zakonom, odnosno kraj marta, dovoljan:
“Lične karte izdate prije 30. marta 2020. godine, važe do isteka roka njihovog važenja, odnosno najkasnije do 30. marta 2025. godine, što je smatramo, dovoljan i adekvatan vremenski period u kom građani mogu podnijeti zahtjev za izdavanje elektronske lične karte. Takođe, vjerujemo da će građani postupiti odgovorno i na vrijeme izvršiti zamjenu ličnih karata”, stoji u izjavi resora unutrašnjih poslova, koja je “Vijestima” dostavljena početkom decembra prošle godine.
U odnosu na staru ličnu, elektronska je “pametna”. I jedna i druga mogu da se koriste i za identifikaciju u fizičkom svijetu. Elektronska, međutim, sadrži sertifikat za elektronsku identifikaciju i sertifikat za kvalifikovani elektronski potpis, pa može da se koristi za dokazivanje identiteta u onlajn i digitalnom prostoru, a moguće je i da građani, koristeći je, digitalno potpišu dokumenta.
Da bi bilo moguće koristiti sertifikate sa eLK, taj dokument je neophodno aktivirati. Podaci za aktivaciju, PIN/PUK dolaze u koverti sa ličnom, koju građanin dobija prilikom preuzimanja dokumenta. U koverti je i jedinstveni identifikacioni broj građanina, za koji je ideja bila da se zamijeni matični. To se, za sada, nije desilo i taj ID nije vidljiv na dokumentu, već je upisan u čip lične karte.
Kovertu, odnosno podatke iz koverte, neophodno je sačuvati. U slučaju gubljenja PIN/PUK kodova, podnosi se zahtjev za novu ličnu.
Lična karta aktivira se provlačenjem kroz čitač kartica. Za aktivaciju neophodno je unijeti kodove koji se dobiju prilikom preuzimanja (PIN/PUK).
Čitač može da bude sastavni dio računara, može da se kupi nezavisno, a više hiljada tih uređaja kroz kampanje ranije su podijelili resori unutrašnjih poslova i javne uprave.
Nova lična karta može da se koristi i kao zdravstvena knjižica. U tom slučaju, neophodno je to potvrditi u nekoj od filijala Fonda za zdravstveno osiguranje (FZO), gdje zapravo većina građana i aktivira novu ličnu. Da bi zaposleni u FZO mogli da aktiviraju nečiju eLK, neophodno je ponijeti sa sobom kovertu koja se dobija u MUP-u, prilikom preuzimanja lične.
Iz FZO su nedavno “Vijestima” rekli da se dešavalo i da sa nekih ličnih karata nisu mogli da očitaju podatke, odnosno da LK aktiviraju, te da je to zbog problema sa softverom MUP-a. U tom slučaju, rekli su iz FZO, neophodno je, bez odlaganja, obratiti se resoru unutrašnjih poslova.
Iz MUP-a nisu komentarisali te navode, ni odgovorili na ranija pitanja “Vijesti” u vezi sa tim.
Za građane koji registruju ličnu kartu kod FZO, važno je da znaju i da to znači da na portal eZdravlje.me ubuduće, umjesto broja zdravstvene knjižice, za prijavu unose broj eLK.
