Deficit radne snage tokom sezone se rješava angažovanjem značajnog broja nerezidenata u turizmu, što utiče na odliv sredstava iz zemlje i umanjuje ukupne efekte turizma, kaže Marijana Mitrović Mijatović
Prema preliminarnim podacima platnog bilansa za devet mjeseci ove godine (januar – septembar) prihodi od turizma iznosili su 1.311,67 milijardi eura, što je za 3,64% (50 miliona) manje nego u istom periodu prethodne godine kada su prihodi od turizma iznosili 1.361,19 milijardi eura.
Ovo je zvanično “Vijestima” rečeno u centralnoj banci (CBCG).
“Pad prihoda od turizma posljedica je pada broja noćenja stranih turista”, kazala je direktorica Sektora za finansijsku stabilnost, istraživanja i statistiku Marijana Mitrović Mijatović.
Iz CBCG je pojašnjeno da rade procjenu prihoda od stranih turista isključivo za potrebe izrade statistike platnog bilansa, te da nema informaciju o ukupnim prihodima od turizma.
“Naime, prema metodologiji Međunarodnog monetarnog fonda propisanoj u Priručniku za platni bilans, podaci o prihodima i rashodima od turizma u platnom bilansu prikazuju se u okviru pozicije putovanja. Ova pozicija obuhvata ukupnu potrošnju robe i usluga od strane nerezidenata, odnosno stranih turista tokom boravka u turističkoj zemlji kraće od godinu dana. Platni promet sa inostranstvom (ITRS), u kontekstu prihoda od turizma, obuhvata samo promet ostvaren putem bankarskih transkacija, te ne može biti jedini relevantni pokazatelj za podatke platnog bilansa. Naime, prihodi od turizma u platnom bilansu najvećim dijelom se odnose na procjenu prihoda koja se vrši na bazi metodologije koja je uspostavljena u saradnji sa međunarodnim ekspertima”, pojasnila je Mitrović Mijatović.
Prema preliminarnim podacima za devet mjeseci najveći procijenjeni prihodi od turizma zabilježeni su u primorskim opštinama i iznosili su 1.072,66 milijardi ili 3,85% manje nego u istom periodu prethodne godine. U planinskim opštinama zabilježeni su prihodi od 13,20 miliona eura, što predstavlja povećanje od 10,35% u odnosu na isti period 2023. godine, dok je u Podgorici zabilježeni prihod ostao na približno istom nivou i iznosio je 30,94 miliona eura.
“Prihodi od turizma u 2023. godini iznosili su 21,65% BDP-a, dok su prema posljednjim dostupnim podacima u periodu januar – jun 2024. godine iznosili 13,54% BDP-a. Podatak za BDP za treći kvartal 2024. godine nije raspoloživ”, navela je Mitrović Mijatović.
Ona je pojasnila da pored direktnih efekata, značajni su i indirektni efekti razvoja turizma u Crnoj Gori.
“Evidentan je uticaj turizma na saobraćaj kroz povećanje prometa putnika i roba. Naime, prevoz putnika u prvih devet mjeseci 2024. godine, u odnosu na isti period prethodne godine bilježi rast u svim vidovima saobraćaja: u željezničkom za 3,54%, drumskom za 8,87% i prevozu putnika na aerodromima za 16,48%, transport određenih proizvoda koji su predmet potrošnje u turizmu i slično. Takođe, turizam ima pozitivan uticaj na kretanja u oblasti poljoprivrede, kao i rast proizvodnje prehrambenih proizvoda (16,5% za devet mjeseci ove godine) i pića (rast od 1,4%)”, navela je Mitrović Mijatović.
Koristi od razvoja turizma, prema njenim riječima, imaju i trgovina na malo, čiji promet se povećava posebno tokom turističke sezone (prema preliminarnim podacima u tekućim cijenama, godišnja stopa rasta u septembru 2024. godine iznosila je 6,0%; 9,6% u prvih devet mjeseci) i zanatstvo-kućna radinost (proizvodnja i prodaja suvenira, karakterističnih proizvoda za crnogorsko podneblje).
“Zahvaljujući turizmu izvoze se, odnosno valorizuju dobra koja ne bi mogla biti objekat razmjene, kao što su prirodna i kulturna dobra. Značajni su i prihodi budžeta po osnovu boravišne takse (u 2023. godišnji rast od 27,4%), koji su rezultat turističkih aktivnosti. Pored ovih efekata turizma, treba imati u vidu i uticaj na uvoz. Naime, značajan dio roba koje služe za zadovoljenje potreba turističke potrošnje Crna Gora uvozi, što utiče na smanjenje ukupnih efekata turizma, jer se jedan dio ostvarenih prihoda od turizma koristi za plaćanje uvoza robe. Takođe, deficit radne snage tokom sezone se rješava angažovanjem značajnog broj nerezidenata u turizmu, što utiče na odliv sredstava iz zemlje i umanjuje ukupne efekte turizma”, kazala je Mitrović Mijatović.
Prvi pad prihoda od obnove nezavisnosti
Turistička sezona, umjesto zamajca ekonomskom rastu, donijela je pad prihoda u prva tri kvartala ove godine od skoro četiri odsto u odnosu na isti period prošle godine, ili oko 50 miliona eura, kazao je predsjednik Crne Gore Jakov Milatović.
Istovremeno, kako je rekao, zabilježen je pad broja noćenja za više od pet odsto.
“Ovo je prvi put od obnove nezavisnosti Crne Gore, izuzev pandemijske 2020. godine, da se prihodi od turizma smanjuju u poređenju sa prethodnom godinom”, istakao je Milatović u objavi na Iksu.
